Tình hình thời tiết, thủy văn và hồ chứa ba tháng đầu năm
     Tình hình thời tiết: Kể từ đầu năm 2015 đến nay, tại hầu hết các khu vực trên địa bàn toàn tỉnh chủ yếu không nơi nào có mưa. Bên cạnh đó, theo số liệu quan trắc được trong các tháng đầu năm 2015, tại Trạm Khí tượng Phan Rang có các trị số: Nhiệt độ không khí, lượng bốc hơi, số giờ nắng đều ở mức xấp xỉ đến cao hơn so với TBNN cùng thời kỳ; đặc biệt là trị số độ ẩm không khí trung bình ở mức thấp.

     Tình hình thủy văn: Tình hình mực nước trên các sông, suối đang có xu thế giảm chậm và duy trì ở mức thấp; nhiều con suối nhỏ đã tắt dòng. Mặc dù vẫn được đón nhận từ hồ Đơn Dương một lượng nước đáng kể qua Nhà máy Thủy điện Đa Nhim; nhưng trên sông Cái Phan Rang tại Trạm Thuỷ văn Tân Mỹ, trong ba tháng đầu năm 2015 có trị số mực nước bình quân là 34.66m, thấp hơn TBNN 0.05m; đạt giá trị thấp nhất trong 10 năm qua. 

Tình hình mực nước trên các sông, suối đang có xu thế giảm chậm và duy trì ở mức thấp.
Ảnh minh họa - nguồn Internet

     Tình hình hồ chứa: Theo số liệu của Công ty TNHH MTV Khai thác Công trình Thủy lợi, tính đến giữa ngày 07/4/2015, mực nước tại các hồ chứa trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận ở mức rất thấp so với mực nước dâng bình thường; trong đó đã có 8/20 hồ chứa có mực nước dưới mực nước chết. Tại thời điểm này, tổng dung tích các hồ chứa trên toàn tỉnh chỉ còn lại 21.7/192.2 triệu m3, đạt 11.3% (cùng thời kỳ năm 2014 là 33.7%).

     Tình hình thiệt hại kinh tế dân sinh trên địa bàn toàn tỉnh
     Trong vụ Đông Xuân 2014 - 2015, diện tích dừng không sản xuất do thiếu nước tưới là 6.100 ha. Trong đó, cây lúa 3.214 ha, cây màu ngắn ngày 2.886 ha, gián tiếp gây thiệt hại trên 30 nghìn tấn lương thực (lúa, ngô) và cây hoa màu khác làm giảm đáng kể sản phẩm xã hội, giảm thu nhập do ảnh hưởng nắng hạn.

     Thiệt hại trực tiếp sản xuất đến thời điểm này, trên địa bàn tỉnh đã có 40.4 ha lúa gieo ngoài kế hoạch đã thiệt hại 100%, có 135 ha cây rau màu giảm năng suất 50%; cây ăn quả (nho, táo) có 03 ha mất trắng và 77 ha không đủ nước tưới làm giảm năng suất 50%. Diện tích cây mía do nắng kéo dài thiệt hại trên 1.117.9 ha, mức thiệt hại từ 37- 68%.

Tình hình thiệt hại đàn gia súc do thiếu nước uống nguồn, thức ăn làm suy dinh dưỡng đã làm chết 297 con. Nguy cơ thiếu nước uống, nguồn thức ăn cạn kiệt do nắng hạn kéo dài sẽ ảnh hưởng khoảng 150 nghìn con gia súc (bò, dê, cừu) tại các vùng hạn trọng điểm của tỉnh. 

Cháy rừng là một trong những hậu quả đáng kể gây ra bởi hạn hán.
Ảnh minh họa - Nguồn Internet

     Thiệt hại do cháy rừng trong mùa khô hạn, từ đầu mùa khô, tính đến ngày 01/4/2015, toàn tỉnh đã xảy ra 19 vụ cháy rừng, tổng diện tích bị cháy là 10.71 ha, số người tham gia cứu chữa 453 người.

     Nỗ lực chủ động ứng phó với tình hình hạn hán
     Theo Báo cáo Tình hình thiệt hại do hạn hán gây ra trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận tính đến ngày 07/4/2015, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo Trung tâm Nước sạch và VSMTNT tổ chức vận hành hết công suất 43 hệ thống cấp nước; tổ chức đấu nối, tiếp thêm nguồn nước từ Công ty cấp nước để kịp thời cấp nước sinh họat cho người dân vùng nông thôn đang rất cần nguồn nước và chất lượng nguồn nước được xử lý đảm bảo đạt tiêu chuẩn 02 của Bộ Y tế.

     Tại các xã nằm trong vùng hạn nặng, người dân đã chủ động đào trên 25 ao dưới lòng suối để tìm nguồn nước, tận dụng mạch nước ngầm, lấy nước uống cho gia súc. Người dân đã chủ động di chuyển đàn gia súc từ vùng hạn nặng về chăn thả dọc kênh, mương, sông, suối để chủ động nguồn nước và thức ăn nhằm giảm tổn thất từ chăn nuôi do hạn hán. 

Chủ động đào ao, nạo vét kênh mương tận dụng nguồn nước.
Ảnh minh họa - Nguồn Internet

     Duy trì tổ dùng nước (PIM) để chủ động điều tiết tưới luân phiên, tiết kiệm theo phương pháp (nông-lộ-phơi) cho 12.880ha cây lúa vụ Đông Xuân 2014-2015. Kết quả nhân rộng mô hình sản xuất theo hướng giảm lượng nước tưới trong vụ Đông Xuân 2014-2015 là 2.053ha/12.880ha, đạt 15.93%.

     Tại các xã ven biển huyện Ninh Hải, Ninh Phước nhân dân tự bỏ kinh phí đào để lấy nước uống cho gia súc, cứu cây trồng (nho, táo và hoa màu), với số lượng 80 cái ao, giếng, kinh phí ước 2,5 tỷ đồng.

     Kết quả triển khai áp dụng mô hình tưới tiết kiệm nước tại các vùng khô hạn (tưới phun tầm thấp) trên cây nho, táo, hành, tỏi, rau đậu các loại, quy mô 225ha. Trong đó cây nho 85ha; rau màu, hành tỏi 140ha.

     Kết quả chuyển dịch cây trồng từ đất canh tác lúa sang trồng cây trồng sử dụng ít nước, quy mô 50 ha, gồm cây đậu xanh 15 ha, cây đậu đen 05 ha và dưa hấu 35 ha, để có thu nhập và dùng thân cây đậu làm cây thức ăn cho gia súc.

     Tổ chức sản xuất vụ Đông Xuân 2014-2015, với tổng diện tích gieo trồng toàn tỉnh chỉ thực hiện được 20.135ha. Trong đó, cây lúa 12.880ha, cây Bắp 2.316ha, cây Rau đậu các loại 3.266ha. Diện tích cây lúa đã thu hoạch là 182ha, năng suất: 50-55 tạ/ha. Cây ăn quả: Nho 816.6 ha, cây Táo 1.180 ha.

     Về kế hoạch sản xuất vụ Hè Thu năm 2015, do nguồn nước của các hồ trên địa bàn tỉnh đã cạn kiệt, không đảm bảo nguồn nước tưới cho sản xuất. Vì vậy, trên cơ sở nguồn nước xả từ nhà máy Thủy điện Đa Nhim, ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xây dựng kế hoạch sản xuất vụ Hè Thu năm 2015 đảm bảo phù hợp với tình hình thực tế của từng vùng, địa phương. 

     Bộ trưởng Cao Đức Phát và đoàn công tác của Bộ NN-PTNT, Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam đi kiểm tra tình hình hạn hán tại Ninh Thuận (Ảnh: nongnghiep.vn) 

Viết bài: Đặng Thanh Bình
Đài KTTV Ninh Thuận