Trên địa bàn vùng núi các huyện Ninh Sơn, Bác Ái, Thuận Bắc, Ninh Hải, Ninh Phước, Thuận Nam thường xảy ra những sét đánh gây trọng thương đối với người và hư hỏng vật dùng, cây cối. Tại Ninh Phước, vào tháng 5/2009, một em nhỏ 15 tuổi bị sét đánh chết khi đang chăn bò trên cánh đồng. Tại Thuận Nam, vào tháng 6/2012, sét đã đánh chết bà La Thị Hồng 52 tuổi khi bà đang dặm lúa trên đồng. Tại Ninh Phước, vào tháng 5/2013, trong lúc đi gom rơm ở ruộng anh Ngụy Thành Công 23 tuổi đã bị sét đánh chết. Và điển hình gần đây nhất, vụ sét đánh làm chết tại chỗ 3 người và bị thương nặng 2 người tại công trình thủy điện Thượng Sông Ông, huyện Ninh Sơn vào chiều tối ngày 3/10/2014.

       Dông là một hiện tượng khí tượng, bao gồm sự phóng điện trong cùng một đám mây, giữa các đám mây hoặc giữa các đám mây với mặt đất... tạo ra hiện tượng chớp và sấm. Trường hợp sự phóng điện xảy ra giữa các đám mây và mặt đất người ta gọi là sét. Sét có thể phát ra tia lửa điện và dòng điện đủ mạnh gây chết người hoặc cháy nhà cửa. Sét có thể đánh ở hầu hết mọi nơi, ngay cả trước, trong và sau khi mưa và nhắm vào bất cứ đối tượng nào khi có đủ yếu tố hình thành sét. Hàng năm trên thế giới sét đánh chết hàng nghìn người và gây ra hàng trăm vụ cháy rừng, làm hư hỏng nhiều thiết bị máy móc, nhất là các thiết bị điện tử,viễn thông.

       Ở Ninh Thuận dông sét thường xuất hiện vào các tháng mùa hè và kéo dài trong các tháng mùa mưa, đặc biệt vào thời kỳ đầu mùa mưa, thời kỳ giao thời giữa 2 mùa mưa nắng. Sét xuất hiện nhiều nhất vào buổi xế trưa và chiều, trong các cơn mưa đầu tiên sau một đợt nắng hạn kéo dài, dông sét xảy ra nhiều hơn. Đặc biệt, trên địa hình vùng núi hay sông hồ trong những tháng nóng ẩm, các cơn dông lớn đi đôi với sét đánh dữ dội xuất hiện nhiều và bất thường hơn so với các khu vực khác.

       Theo kỹ sư Võ Anh Kiệt (Đài Khí tượng Thủy văn khu vực Nam Trung Bộ), để phòng tránh dông sét có hiệu quả cần phải chú ý, khi đang làm việc ở một khu vực nào đó như trên đồng trống, đồi cao... phải luôn để ý đến dấu hiệu xuất hiện cơn dông như mây đen kéo đến, không khí mát lạnh hơn, gió thổi nhiều hơn.

       Khi gặp dông sét không núp mưa trong chòi, không khuân vác vật dụng bằng kim lọai như cuốc xẻng... không núp dưới bóng cây cao trơ trọi, không núp dưới các cột thu lôi, ăng ten, cột điện, cột cờ, tháp Đài Truyền hình, Truyền thanh, không đứng gần hoặc chạm vào vật dẫn điện như ống nước, ống khói, hàng rào dây kẽm, không nghe điện thoại kể cả điện thoại di dộng, không nằm trên nền nhà...

       Có thể nói không có nơi nào an toàn tuyệt đối khi có dông sét, tuy nhiên để đề phòng hiệu quả nhất nên vào các ngôi nhà kiên cố đóng kín cửa, vào trong ô tô đóng kín cửa, trường hợp đang làm việc ngoài đồng nên chạy đến nhà nào gần nhất và giữ mình cho khô ráo, nếu không kịp đến nơi an toàn thì nên núp ở nơi thấp nhất, thu mình và chụm hai chân lại.

       Để bảo vệ công trình, nhà cửa, vật gia dụng, cần phải lắp đặt hệ thống thu lôi, khi có dông sét nên tháo dây ăng ten ra khỏi ti vi, cúp cầu dao điện. Nên trồng cây xanh chung quanh nhà nhưng không được để cây cao nhất nằm sát nhà.

Người viết bài : Đặng Bình - Phan Hoàn
Đài Khí tượng Thủy văn Ninh thuận