Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương nhận định: Do lượng mưa ít, dòng chảy trên các sông đều thiếu hụt nhiều so với TBNN, dung tích nước các hồ chứa đang ở mức thấp, lượng dòng chảy về các hồ đang giảm nên tình hình khô hạn, thiếu nước sẽ tiếp tục gia tăng trên diện rộng, xâm nhập mặn sẽ lấn sâu vào các vùng cửa sông, ven biển; ở Tây Nguyên và Nam Bộ đến cuối tháng 4, ở Trung Bộ đến tháng 7, tháng 8.

Ninh Thuận là vùng đất nằm ở vùng cực Nam Trung Bộ, được mệnh danh là nơi “thiếu mưa, thừa nắng” và rất “nhạy cảm” với tình hình hạn hán. Mùa mưa năm 2012 kết thúc sớm hơn TBNN khoảng 30 - 40 ngày, để lại tình trạng thiếu nước cho mùa khô năm 2013. Kể từ đầu năm 2013, trên địa bàn toàn tỉnh lượng mưa đo được phổ biến chỉ đạt 25 - 35 mm, chủ yếu lượng mưa lại tập chung vào đầu tháng 1. Và theo số liệu thống kê ba tháng đầu năm tại Trạm Khí tượng Phan Rang: Có độ ẩm không khí đạt thấp hơn TBNN; Có nền nhiệt độ, tổng lượng bốc hơi, số giờ nắng đều ở mức cao hơn so với TBNN cùng thời kỳ.

Tình hình mực nước trên các sông suối đang có xu thế ít biến đổi và duy trì ở mức thấp, nhiều sông suối nhỏ đã tắt dòng. Trên sông Cái Phan Rang, tại Trạm thủy văn Cầu Quảng Ninh, đo đạc khảo sát được mô đun dòng chảy chỉ còn dao động từ 7 - 15 l/s.km2. Mặc dù vẫn được đón nhận từ hồ Đơn Dương tỉnh Lâm Đồng một lượng nước đáng kể qua Nhà máy thủy điện Đa Nhim và sự điều tiết tưới cho hạ lưu của hệ thống các hồ thủy lợi: Sông Sắt, Trà Co, Cho Mo; tại Trạm Thuỷ văn Tân Mỹ: Có trị số mực nước trung bình ba tháng đầu năm là 34.76 m, ở mức xấp xỉ TBNN và thấp hơn so với cùng kỳ của năm trước.

Mực nước và dung tích của các hồ chứa trên toàn tỉnh Ninh Thuận, hiện nay đang ở mức thấp hơn nhiều so với cùng kỳ các năm trước. Theo số liệu của Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thuỷ lợi, cập nhật đến ngày 01/4/2013, tổng dung tích của 20 hồ chứa chỉ còn lại là 54 triệu m3, ở mức 28% tổng dung tích thiết kế; trong đó các hồ: Tân Giang, CK7, Suối Lớn, Thành Sơn, Bầu Dôn, Phước Nhơn và Phước Trung có mực nước thấp hơn mực nước chết.

Theo Kỹ sư Nguyễn Tin, Trưởng phòng Nông nghiệp (Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn), đúng như kế hoạch sản xuất nông nghiệp vụ Đông xuân 2012 -2013 của tỉnh Ninh Thuận, đã xuống giống gieo trồng là 22.949 ha. Tuy nhiên, hiện nay trên địa bàn toàn tỉnh đã có một số vùng do thiếu nguồn nước tưới làm giảm năng suất cây trồng với diện tích sơ bộ khoảng 6.659 ha, mức thiệt hại đối với cây trồng từ 30-70%. Và dự kiến vụ Hè thu 2013 sẽ xuống giống gieo trồng là 22.051 ha, nhưng nếu trong tháng 4 không xuất hiện mưa thì các công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh chủ yếu chỉ đáp ứng nhu cầu nước cho sinh hoạt và chăn nuôi là chính.

Trước tình hình trên, Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Thuận đã ban hành Kế hoạch phòng chống hạn năm 2013 trên địa bàn tỉnh. Trên cơ sở đó để các sở, ngành, địa phương phối hợp chủ động chỉ đạo quyết liệt việc quản lý chặt chẽ, điều tiết nguồn nước hiện có một cách hợp lý. Đồng thời, triển khai nạo vét cửa khẩu, kênh chính, tu sửa máy móc thiết bị lắp đặt máy bơm dã chiến để phục vụ sản xuất tại các vùng xa công trình đầu mối thủy lợi, dùng biện pháp lắp đặt đường ống để dẫn nước phục vụ chống hạn. Những vùng không có sông, suối chảy qua, nguồn nước mặt khan hiếm huy động các nhân lực để đào ao, hồ khai thác nước ngầm phục vụ sản xuất.

Đặng Thanh Bình - Trung tâm KTTV Ninh Thuận