Một trong các mối quan tâm khác của các nhà khoa học là tần suất xuất hiện và cường độ của các trận mưa lớn cực đoan trong bối cảnh Trái Đất ngày một ấm lên. Theo các công bố nghiên cứu khoa học gần đây,(Burke và Stott, 2017) đã thông kê được rằng ấm lên toàn cầu đang là nguyên nhân làm cho các trận mưa lớn cực đoan ngày càng xảy ra trong thời đoạn ngắn hơn nhưng lại có cường độ mưa lớn hơn.

Về mặt lý thuyết, theo phương trình Clausius–Clapeyron đã chỉ ra rằng khí quyển có thể giữ thêm 7% lượng ẩm nếu nhiệt độ tăng lên một độ C. Như vậy về mặt vật lý, nếu như thế giới càng nóng hơn thì sẽ chứng kiến cường độ mưa càng ngày càng tăng. Một giải thích đơn giản hơn là thế giới sẽ tăng thêm 7% tổng lượng mưa nếu trái đất nóng thêm 1 độ C. (Burke và Stott, 2017)

Trên thực tế, trong những năm gần đây bên việc quan trắc được nhiệt độ trung bình của khí quyển ngày tăng, các trận mưa với cường độ mưa ngày lớn xảy ra trong một thời đoạn ngắn cũng được chứng kiến. Các trận mưa lớn với cường độ mưa chưa từng quan trắc được trước đây đã gây ra nhiều hệ quả nghiêm trọng, đáng chú ý nhất là tình trạng ngập úng và sạt lở đất đã gây ra nhiều thiệt hại về người cũng như tài sản. Tại khu vực Nam Trung Bộ nói chung và tại thành phố Nha Trang – tỉnh Khánh Hòa nói riêng cũng quan trắc được chuỗi số liệu nhiệt độ ngày càng tăng cũng như các trận mưa lớn cực đoan với cường độ mưa ngày càng lớn.

 

Hình 1: Số liệu nhiệt độ trung bình trạm Nha Trang từ năm 1977-2019

 

Nhiệt độ quan trắc được tại trạm Nha Trang có xu thế tăng kể từ khi có số liệu (từ năm 1977- 2019), năm 2019 đang là năm nóng nhất với nhiệt độ trung bình của không khí quan trắc được cao nhất từ trước cho tới nay, với nhiệt độ trung bình năm là 27,9⁰C cao hơn trung bình nhiều năm là 1,4⁰C.

Bên cạnh nhiệt độ ngày càng tăng, trong các năm gần đây, tại Nha Trang liên trục quan trắc được các trận  mưa lớn kỷ lục. Đáng chú ý như đợt mưa từ ngày 30/10-03/11/2010, với tổng lượng mưa trong 5 ngày lên đến 1010,9mm trong đó ngày 30/10 quan trắc được lượng mưa 363,5mm phá vỡ kỷ lục mưa ngày trước đó. Trận mưa này đã gây ngập lụt trên diện rộng cho Nha Trang với 7 người chết và 2 người bị thương, thiệt hại rất lớn về mùa màng và cơ sở vật chất. Đến tháng 12/2016 cũng ghi nhận những ngày mưa lớn liên tục, cụ thể từ ngày 12-19 ở Nha Trang quan trắc được tổng lượng mưa lên đến 752,3mm, trong đó có hai ngày có lượng mưa trên 250mm là ngày 13 và 15, đợt mưa này cũng đã gây sạt lở đất nhiều nơi và ngập lụt nghiêm trọng khiến 9 người chết, gần 80 ngôi nhà bị hư hỏng hoàn toàn. Gần đây nhất trong ngày 18/11/2018, Nha Trang đã chứng kiến trận mưa lớn kỷ lục với lượng mưa ngày đạt 381,3mm vượt lượng mưa ngày 30/10/2010, ngoài ra  mưa lớn dồn dập trong thời đoạn ngắn-mưa tập trung trong khoảng từ 4h-10h với lượng mưa trên 300mm đã gây ra hiện tượng sạt lở đất ở nhiều nơi với hơn 25 căn nhà bị đổ sập, khiến 13 người chết, 6 người bị thương và nhiều tuyến phố ngập sâu trong nước.

 

Hình 2: Nhiều tuyến phố ngập sâu trong nước trong trận mưa ngày 18/11/2018

 

Hình 3: Sạt lở đất khiến 13 người bị chết, 6 người bị thương trong trận mưa ngày 18/11/2018

 

Như vậy chỉ trong 10 năm trở lại đây, tại Nha Trang đã quan trắc được nhiều trận mưa với lượng mưa và cường độ mưa ngày càng lớn, liên tiếp phá vỡ các kỷ lục quan trắc được trước đây.

Qua chuỗi số liệu quan trắc được ở Nha Trang, chúng ta đang chứng kiến nhiệt độ đang tăng lên với tốc độ ngày một nhanh hơn, bên cạnh đó là sự xuất hiện của nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan trong có mưa lớn đã gây ra nhiều thiệt hại về người và của cải. Việc nâng cao nhận thức của người dân và cả cộng đồng đang ngày một cấp thiết hơn để tập hợp được sức mạnh tập thể trong việc chung sức để bảo vệ hành tinh chúng ta../. 

 

TÀI LIỆU THAM KHẢO: CLAIRE BURKE & PETER STOTT, 2017.  Tác đông của biến đổi khí hậu đến gió mùa mùa hè Đông Á. Met Office Hadley Centre, Exeter, United Kingdom, 2017.