Tài nguyên nước bao gồm nguồn nước mặt, nước mưa, nước dưới đất, nước biển. Tài nguyên nước nói chung và tài nguyên nước mặt nói riêng là một trong những yếu tố quyết định sự phát triển kinh tế xã hội của một vùng lãnh thổ hay một quốc gia.

Sông Cái Nha Trang tỉnh Khánh Hoà từ lâu đã là nguồn nước chủ yếu đối với nông nghiệp, lâm nghiệp của các huyện Khánh Vĩnh, Diên Khánh, đối với công nghiệp, du lịch, nuôi trồng thuỷ sản, và nước sinh hoạt của thành phố Nha Trang. Lưu vực sông Cái Nha Trang (phần trong tỉnh Khánh Hoà) có tổng lượng dòng chảy vào khoảng 2,078 tỷ m3/năm, với dân số khoảng 546.124 người (Niên giám thống kê năm 2008) người thì bình quân đầu người trong lưu vực khoảng 3.804m3/người/năm, thấp hơn so với trung bình toàn quốc và mức trung bình của thế giới. Theo sự phân hạng thế giới, nước nào đạt dưới 4.000m3/người.năm thì thuộc loại nghèo về nước, thì lưu vực sông Cái thuộc diện nghèo về nước.

Tuy nhiên vấn đề cần đặt ra là tổng lượng dòng chảy 4 tháng mùa lũ (tháng 9 - 12) chiếm đến 65 - 66 % lượng dòng chảy cả năm, còn lượng dòng chảy 8 tháng mùa cạn (tháng 01 đến tháng 8) chỉ chiếm từ 34 - 35% lượng dòng chảy cả năm. So sánh với nhu cầu dùng nước, sự phân phối dòng chảy không đồng đều giữa hai mùa như trên rất bất lợi cho sản xuất. Trong khi nhu cầu dùng nước trong các tháng mùa cạn rất cao thì dòng chảy trên sông nhỏ, trái lại nhu cầu dùng nước trong các tháng mùa lũ không cao lắm thì phần lớn nước tập trung trong những tháng này.

           Cùng với sự phát triển kinh tế xã hội và sự gia tăng dân số, nhu cầu dùng nước cho sinh hoạt, sản xuất công nông nghiệp sẽ tăng lên mạnh mẽ trong tất cả các vùng. Theo số liệu điều tra năm 2006 thì tổng lượng nước ngầm và mặt cung cấp cho các ngành công nghiệp, nông nghiệp, sinh hoạt và du lịch trên lưu vực sông Cái khoảng 150 - 155 triệu m3/năm. Đến năm 2010 thì 100% thành phố, thị xã và 80% ở nông thôn có nước sạch và cùng với sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế xã hội của tỉnh thì tổng lượng nước ước tính khoảng 238 triệu m3, gấp 1,5 lần so với năm 2006. (Quy hoạch thủy lợi tỉnh Khánh Hoà năm 2002).

Bên cạnh đó tình trạng ô nhiễm môi trường nước lại đang là một vấn đề rất nghiêm trọng cho con người hiện nay. Tại thành phố Nha Trang, các khu công nghiệp chế xuất hàng ngày một khối lượng lớn rác thải và nước thải sinh hoạt, công nghiệp đã thải vào hệ thống sông hoặc thấm vào trong lòng đất. Tại vùng sản xuất nông nghiệp thì phân bón, thuốc trừ sâu sử dụng một cách bừa bãi đã làm cho không những nguồn nước mặt và cả nguồn nước ngầm cũng bị ô nhiễm dẫn đến chất lượng nước ngày càng kém đi.

Mặt khác, do tác động của biến đổi khí hậu đặc biệt là nhiệt độ không khí có xu thế tăng lên rõ rệt, sự biến động khá lớn về lượng mưa trong các mùa dẫn tới lượng bốc thoát hơi tăng, lượng dòng chảy năm, dòng chảy mùa cạn có xu thế giảm trong khi nhu cầu dùng nước cho các ngành kinh tế lại càng tăng. Trong mùa khô xu thế giảm mưa kéo dòng chảy giảm dẫn đến tình trạng xâm nhập mặn cả ở phần nước mặt và nước ngầm.

           Tóm lại, khan hiếm và thiếu nước là mối đe doạ rất nghiêm trọng đối với sự tồn tại của con người trong tương lai. Vì lẽ đó, cần có các giải pháp quản lý, khai thác và bảo vệ tốt tài nguyên nước. Trước hết, cần phải củng cố, bổ sung mạng lưới điều tra quan trắc tài nguyên nước, bao gồm cả nước mặt và nước dưới đất, cả lượng và chất, hình thành mạng lưới quan trắc điều tra tài nguyên nước thống nhất trong phạm vi cả nước, tiến hành kiểm kê đánh giá tài nguyên nước trong các lưu vực sông, các vùng và toàn lãnh thổ. Trên cơ sở kiểm kê đánh giá tài nguyên nước và cân bằng kinh tế nước mà xây dựng chiến lược, chính sách phát triển bền vững tài nguyên nước quốc gia nói chung và cho các lưu vực nói riêng. Cần thực hiện nghiêm chỉnh Luật Tài nguyên Nước và đẩy mạnh hoạt động của Hội đồng Tài nguyên Nước Quốc gia và Ban quản lý lưu vực các sông.

                                                                                                                        KS. Lại Thị Lương